Daýhanlara dökünleri has netijeli ulanmaga we daşky gurşawa ýetirýän zyýany azaltmaga kömek etjek akylly sensor tehnologiýasy.
“Natural Foods” magazineurnalynda beýan edilen tehnologiýa öndürijilere howa we toprak şertleri ýaly faktorlary göz öňünde tutup, ekinlere dökün ulanmak üçin zerur wagty we zerur dökün mukdaryny kesgitlemäge kömek edip biler. Bu, parnik gazy azot oksidini çykarýan we topragy we suw ýollaryny hapalaýan topraklaryň gymmat we ekologiýa taýdan zyýanly artykmaç dökünlerini azaldar.
Häzirki wagtda aşa tohumlandyrma dünýäde bir wagtlar ekin meýdanlarynyň 12% -ini ulanyp bolmaýar, soňky 50 ýylda azot dökünleriniň ulanylyşy 600% ýokarlandy.
Şeýle-de bolsa, ekin öndürijilerine dökünleriň ulanylyşyny takyk düzgünleşdirmek kyn: aşa köp we daşky gurşawa zyýan ýetirmek we gaty az çykdajy etmek we hasyl has pes bolmagy töwekgelçiligi;
Täze datçik tehnologiýasynyň gözlegçileri munuň daşky gurşawa we öndürijilere peýdaly bolup biljekdigini aýdýarlar.
Kagyz esasly himiki taýdan işleýän elektrik gaz datçigi (chemPEGS) diýlip atlandyrylýan datçik, toprakdaky ammiak mukdaryny ölçäp, toprak bakteriýalary tarapyndan nitrit we nitrata öwrülýär. Maşyn öwrenmek diýilýän emeli intellektiň bir görnüşini ulanýar, ony howa, dökün ulanylandan bäri wagt, topragyň pH ölçegleri we geçirijiligi baradaky maglumatlar bilen birleşdirýär. Bu maglumatlary topragyň häzirki azot mukdaryny we dökün ulanmagyň iň amatly wagtyny çaklamak üçin geljekde 12 günüň dowamynda azotyň umumy mukdaryny çaklamak üçin ulanýar.
Gözleg, bu arzan bahaly çözgüdiň öndürijilere az mukdarda dökünlerden, esasanam bugdaý ýaly dökünleri köp talap edýän ekinlerden has köp peýdalanmagyna nädip kömek edip biljekdigini görkezýär. Bu tehnologiýa bir wagtyň özünde iň köp ulanylýan dökün görnüşi bolan azot dökünlerinden öndürijiniň çykdajylaryny we daşky gurşawa ýetirýän zyýanyny azaldyp biler.
Londondaky Imperial kollejiniň bio-ineringenerçilik kafedrasyndan esasy gözlegçi doktor Maks Greer: “Daşky gurşaw we ykdysady nukdaýnazardan aşa tohumlandyrma meselesini artykmaç aýdyp bolmaz. Önümçilik we baglanyşykly girdejiler ýylsaýyn azalýar. Bu ýyl, öndürijilerde bu meseläni çözmek üçin zerur gurallar ýok.
"Tehnologiýamyz, ekerançylara toprakdaky häzirki ammiak we nitrat derejelerine düşünmäge we howa şertlerine baglylykda geljek derejelerini çaklamaga kömek edip, bu meseläni çözmäge kömek edip biler. Bu olara dökün ulanylyşyny topraklarynyň we ekinleriniň aýratyn zerurlyklaryna laýyklaşdyrmaga mümkinçilik berýär."
Azot dökünleri azot oksidini howada goýberýär, parnik gazy kömürturşy gazyndan 300 esse güýçli we howa krizisine sebäp bolýar. Artykmaç dökün ýagyş suwlary bilen suw ýollaryna ýuwulyp, suw ömrüni kisloroddan mahrum edip, suwotularyň güllemegine we biodürlüligiň azalmagyna sebäp bolup biler.
Şeýle-de bolsa, dökün derejesini topraga we ekin zerurlyklaryna laýyk düzmek kyn mesele bolup galýar. Synag seýrekdir we toprak azotyny ölçemegiň häzirki usullary toprak nusgalaryny laboratoriýa ibermegi öz içine alýar - uzyn we gymmat proses, ekerançylara ýetýänçä çäkli ulanylýar.
Imperial bio-ineringenerçilik bölüminiň uly ýazyjysy we baş gözlegçisi doktor Firat Guder: "Iýmitlerimiziň köpüsi toprakdan gelýär - bu täzelenip bolmaýan çeşme we ony goramasak, ony ýitireris. Againene-de oba hojalygyndan azotyň hapalanmagy, ekerançylygyň hasyl bolmagyna kömek eder diýip umyt edýän takyk ekerançylyk arkaly çözmäge kömek ederis diýip umyt edýäris.
Iş wagty: Maý-20-2024